SONBAHARIN MÜJDECİSİ: İNCİR

Genellikle bahar ve yaz mevsimleri sevildiğinden, bu mevsimlere geçiş sürecinde doğanın verdiği işaretler “müjdecisi” biçiminde tariflendirilir. Yaz mevsimine ısınamamış, sonbahar âşığı biri olarak ben de bu başlığı kullanmayı daha uygun buldum.

Konuya girecek olursak sonbaharın geldiğini müjdeleyen, doğanın en güzel işaretlerinden biridir incir. Mevsimsel geçişin göstergesini, “İncirler olana kadar kalsaydın bari” biçiminde tarif ederiz. Son zamanda ise “İncirler oldu, artık gidebilirsiniz” biçiminde popüler mizahi söylemler gelişti incir üzerinden. Bir şeyi çok beğendiğimizde parmaklarımızı avucumuz yukarı gelecek biçimde birleştirmenin biçimsel manası da incirden geliyormuş.

Güz meyvesidir; cennetten dünyaya gönderildiğine inanılır. Kutsal metinlerde, kadim inanışlarda yer edinmiştir. Kur’an-ı Kerim’de Tîn Suresi vardır. Arapça, “incir” demektir. Vitamin ve lif deposu olmasından kaynaklı “yoksul ekmeği” de deniliyormuş. Ana vatanı Ortadoğu olsa da Anadolu’dan yayılmış dünyaya. Hemen her yerde yetişir. Dalları sert görünür ancak içten içe narindir. Bu yüzden olsa gerek incir ağacına çıkan bu görünüme aldanıp hazırlıksız bir şekilde düştüğünden ölür genellikle. “İncir ağacından düşen yaşamaz” inancı yaygındır. Yer üstündeki kısmı narin olsa da yer altında oldukça güçlü ve yaygın bir kök salınımı vardır. Bu kökler duvarları yıkar, evlerin temelini tehdit eder. Meşhur deyimimiz ve kargışımız, “Ocağıma incir ağacı mı dikeceksin?/ Ocağına incir ağacı dikmek” buradan gelir.

Hepinizin malumu Ege’de yetiştirilenler ekonomiye kazandırılır. Ama Karadeniz’de yağmurlardan fırsat olmadığı için ancak kendimiz tadına bakabiliyoruz. Yağmur, incirin yapısını çabuk bozuyor ve incirin balını yıkadığı için de tadını kaçırıyor. Sonbaharın hissettiren serinliğine eşlik eden bu eşsiz tadı türümüzün beş bin yıllık tanışıklığıyla selamlıyorum ve afiyetler diliyorum:

İncire yemin olsun! (Tîn, 1. Ayet)